- - https://andisheh-nou.org -

آپارتاید جدید – اردشیر زارعی‌قنواتی

تحولات جدید سیاسی در اسرائیل درباره تصویب طرح «دولت یهود» در 18 جولای از سوی «کنست»، خشم فلسطینیان، اعراب ساکن، مسلمانان، مسیحیان و دروزی‌ها را در بخش اسرائیلی‌نشین و جامعه جهانی به دنبال داشت. به‌تبع این قانون، از این پس حقوق همه اقلیت‌های غیریهودی (نژادی– مذهبی) به‌عنوان شهروند متساوی‌الحقوق نقض شده و آنان هیچ هویت ملی مستقلی نخواهند داشت. تصویب این قانون که از طرف حزب حاکم «لیکود» با کمک متحدان راست‌گرا و احزاب افراطی یهودی انجام شد، حتی خشم یهودیان سکولار را نیز موجب شده است. اسرائیل از این پس به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند خود را در چارچوب تعریف «جامعه دموکراتیک» بگنجاند (هرچند از همان ابتدا نیز رژیم آن از نوع آپارتاید پنهان بود) و کشورها، سازمان ملل متحد و نهادهای بین‌المللی باید به دلیل نقض حقوق بین‌الملل، رژيم تل‌آویو را در زمره ر‌ژيم‌های ناقض اصل حقوق ملیت‌ها طبقه‌بندی کنند. این موضوع بسیار فراتر از منازعه تاریخی بین فلسطین و اسرائیل است که هم‌اکنون در بدترین شرایط تاریخی خود قرار دارد و با حمایت دولت راست‌گرای «دونالد ترامپ» در آمریکا، به تمام معاهدات قبلی ازجمله «پیمان اسلو» پشت پا زده است.
 شکل‌بخشی قانونی به یک ساختار سیاسی–اجتماعی بر اساس دین و نادیده‌گرفتن تکثر نژادی و مذهبی، در هر سرزمینی خلاف تمام منشورهای سازمان ملل متحد و کنوانسیون‌های جهانی خواهد بود. متأسفانه به دلیل قدرت نامشروع این رژیم و حمایت‌های واشنگتن و تا حدودی جهان غرب از آن، رسمیت‌بخشیدن به چنین آپارتایدی با مسامحه و عدم اقدام لازم بین‌المللی روبه‌رو شده است. به صورت عادی و در شرایط معمول، هر دولتی به‌جای این رژیم بود، بلافاصله با مجازات‌های بین‌المللی و تنبیهات حقوقی سازمان ملل متحد مواجه می‌شد؛ درحالی‌که امروز جدا از مخالفت‌های تلویحی، هیچ عکس‌العمل واقعی و بازدارنده‌ای دراین‌باره انجام نگرفته است. روز شنبه چهارم آگوست، صدها ‌هزار عرب و دروزی‌ ساکن اسرائیل و یهودیان سکولار از مذاهب گوناگون در شهرهای مختلف عرب‌نشین و حتی در میدان اسحاق رابین تل‌آویو علیه این قانون به خیابان‌ها آمدند. این اعتراض‌ها نشان‌دهنده خشم بیش از یک‌ونیم ‌میلیون عرب و صدها‌ هزار دروزی ساکن اسرائیل است که از این پس خود را شهروند درجه دو و فاقد هرگونه هویت ملی می‌دانند. حضور ده‌ها‌هزار یهودی سکولار در میدان رابین تل‌آویو نشان می‌دهد تلاش «بنیامین نتانیاهو» برای یهودی‌کردن اسرائیل خشم آنان را نیز برانگیخته است؛ چراکه بر اساس همین قانون نژادپرستانه، از این پس احزاب ملی‌گرای افراطی و نهادهای دینی یهودی یک موقعیت ویژه پیدا می‌کنند که خطر بزرگی نیز برای بخش‌های سکولار جامعه خواهد بود.  ظاهرا نتانیاهو به دلیل حمایت یک رئیس‌جمهوری راست‌گرای افراطی در واشنگتن، هم‌اکنون زمان را برای پیاده‌سازی تمام اقدامات نامشروع خود در قبال فلسطینیان و اعراب ساکن بخش اسرائیلی مناسب می‌بیند و در واقع او دراین‌باره دچار اشتباه محاسبه‌ای نیز نشده است. گستردگی اعتراض‌های روز شنبه به حدی بود که این‌بار حتی جریان اصلی رسانه که همیشه حامی سرسخت رژیم راست‌گرای اسرائیل بوده است، نتوانست از کنار آن بی‌تفاوت عبور کند. در این میان دو نکته اهمیتی اساسی خواهد داشت که در کنار خشم ‌میلیونی اعراب مسلمان و مسیحی می‌تواند به قطبی‌شدن بیشتر جامعه اسرائیلی نیز دامن بزند؛ اول گستردگی اعتراض یهودیان سکولار که به‌ویژه در تل‌آویو با حضور چندده‌هزارنفری خود و همچنین شرکت هنرمندان و بعضی شخصیت‌های سیاسی، بسیار درخور ‌توجه بود. دوم اینکه رژیم صهیونیستی تا امروز با توجه به اعطای امتیازاتی به طوایف دروزی توانسته بود بین آنان و اعراب فلسطینی ساکن بخش اسرائیلی جدایی افکنده و تقریبا آنان را در اتحاد با خود نگه دارد، اما امروز وضعیت به صورت اساسی در حال تغییر است.  خشم دروزی‌های اسرائیلی بعد از تصویب قانون دولت یهودی، چنان گسترده بود که بسیاری از افسران حتی ارشد دروزی در ارتش از سمت‌های خود استعفا داده و از خدمت در ارتش کناره‌گیری کردند. این موضوع که برای اولین‌بار در دهه‌ها اخیر به‌تبع همین تبعیض نژادی و مذهبی در دولت یهود، شامل آنان هم می‌شود، زنگ خطر بزرگی برای موجودیت اسرائیل خواهد بود. از آنجا که طوایف دروزی در تاریخ کوتاه استقرار رژیم اسرائیل معمولا متحد آن بوده‌اند و بخش بزرگی از آنان نیز در ارتش به استخدام درآمده‌اند، این وضعیت حتی می‌تواند بر امنیت اسرائیل نیز تأثیر بگذارد.  بر اساس گزارش رسانه‌های بین‌المللی که موج استعفای افسران دروزی از ارتش را پوشش داده‌اند، گفته شده در دیدار سران طوایف دروزی با نتانیاهو در یک جلسه متشنج، سرهنگ «امل اسعد»، افسر دروزی شناخته‌‌شده در ارتش اسرائیل، در حضور نخست‌وزیر این قانون را باعث تشویق «آپارتاید» نامید که این امر موجب شد نتانیاهو جلسه را خاتمه دهد. بدون تردید تصویب این قانون نژادپرستانه در کنست و تأیید نخست‌وزیر نمی‌تواند پایان کار تلقی شود. از این پس باید شاهد اوج‌گیری اعتراض‌های اعراب ساکن اسرائیل، طوایف دروزی، یهودیان سکولار و به‌طورکلی اپوزیسیون مخالف دولت ائتلافی نتانیاهو بود. از طرف دیگر، چون این قانون دولت یهودی مخالف منشورها و معاهدات پذیرفته‌شده بین‌المللی است، مراجعه مخالفان به دادگاه‌های داخلی و بین‌المللی ازجمله دادگاه لاهه می‌تواند دردسرهای زیادی را برای رژیم تل‌آویو و شخص نخست‌وزیر ایجاد کند. به همین دلیل حتی دامنه مخالفت‌ها در بالاترین سطوح حاکمیتی نیز مطرح بوده و «رئوون ریولین»، رئیس‌جمهوری اسرائیل، نیز ضمن اشاره به اینکه «بسیاری از مفاد لایحه دولت با منشور استقلال و ماهیت مردم‌سالاری اسرائیل در تضاد است»، مخالفت خود را با آن اعلان کرده است. با تصویب این قانون، رژیم صهیونیستی در مسیر یک آپارتاید حرکت می‌کند که در آینده باید هزینه‌های سنگینی برای آن بپردازد.