وضعیت متشنج کنونی، وضعیت بحرانی منطقه خاورمیانه را خطرناک و پیچیده است. تحلیل های بسیاری بر این مهم تاکید دارد که مقامات رسمی در ایران و اسرائیل تمایلی به گسترش یک درگیری نظامی ندارند اما همین تحلیل ها بر این مهم هم اشاره دارد که اشتباه غلط در محاسبات طرفین، ممکن است این تشنجات را وارد فازی بکند که از کنترل طرفین خارج بشود.
اندیشه-با گذشت چند روز از تنش های فزاینده نظامی بین ایران و اسرائیل، مطالب مندرج در رسانه های مجاز در ایران، ابعاد روشن تری از وقایع را پیش روی ما قرار می دهد.
روزنامه ابتکار در رابطه با حملات اسرائیل به سوریه، نوشت:” بالاخره پس از گذشت ماه‌ها از تجاوز هوایی و موشکی صهیونیست‌ها علیه سوریه، پاسخ اسرائیل به این تجاوزات از منطقه نزدیک به جولان اشغالی داده شد و مراکز مهم الکترونیکی، پایگاه‌های فرود هلی‌کوپتر و مراکز اطلاعاتی ارتش رژیم صهیونیستی در منطقه اشغالی جولان سوریه هدف قرار گرفت. به گزارش ایسنا از لبنان، این پاسخ ارتش سوریه در واقع اولین واکنش نظامی ارتش این کشور به تجاوزات ماه‌ها و روزهای اخیر اسرائیل به سوریه است.: ابتکار در ادامه آورده است:” رژیم صهیونیستی تاکنون بارها اعلام کرده است که قصد ورود به جنگ در داخل سوریه را ندارد و آخرین بار این پیام توسط نتانیاهو از روسیه اعلام شده است اما رفتارهای نظامی این رژیم هیچ شباهتی با این مواضع ندارد و هر بار بشکه‌ای بنزین در اینجا و آنجای سوریه رها می‌کند تا شعله جنگ همچنان در سوریه شعله‌ور بماند. اکنون پاسخ‌های واکنشی سوریه از منطقه مجاور جولان اشغالی داده شده است که تا حد شلیک خمپاره‌ای و کاتیوشا محدود مانده است و این تداعی شکل‌گیری جنبش مقاومت در درون سوریه علیه مناطق اشغالی در جولان سوریه است؛ به این معنا که اسرائیل با دست خود شعله آتش را در مناطق اشغالی و شهرک‌های یهودی‌نشین جولان اشغالی شعله‌ور می کند. این حداقل پاسخ دولت و ارتشی است که در ماه‌های اخیر بارها و بارها زیر حملات موشکی و هوایی اسرائیل قرار گرفته است.”
روزنامه ایران، اظهارات بهرام قاسمی را آورد و نوشت:” حملات مکرر رژیم صهیونیستی به خاک سوریه که به بهانه‌های خودساخته و بی‌پایه و اساس صورت گرفته است، نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی سوریه و اقدامی خلاف تمامی قوانین، مقررات و موازین بین‌المللی است و سکوت کشورها و مجامع بین‌المللی در برابر چنین اقدامات و رفتارهای تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی، مشوق وچراغ سبزی به این رژیم برای ادامه رفتارهای تجاوزگرانه آن است.» سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین «دفاع مشروع و متقابل در برابر اقدامات متجاوزان» را «حق دولت و ملت مقاوم سوریه» دانست.”
روزنامه اعتماد، موضع سوریه را مورد اشاره قرار داده و نوشت:” درست در ساعاتي كه بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي، در ميدان سرخ مسكو در كنار ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در حال تماشاي رژه سالروز پيروزي ارتش روسيه در جنگ جهاني دوم بود، ارتش اسراييل آماده مي‌شد تا حمله بامدادي به اهدافي در سوريه را آغاز كند؛ حمله‌اي كه در اولين ساعات روز پنجشنبه آغاز شد. ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه كه چند ماه پيش گفته‌بود، هر حمله‌اي به خاك متحدانش را به عنوان تجاوز به خاك روسيه تلقي مي‌كند، درست مانند حمله سه كشور غربي به خاك سوريه، در برابر اين حملات نيز ساكت ماند و دولت روسيه فقط با صدور بيانيه‌اي خواهان خويشتنداري ايران و اسراييل شد.”
روزنامه جوان نیز در این ارتباط، نوشت:” به دنبال ماجراجويي‌هاي رژيم صهيونيستي در خاك سوريه و انجام حملات پراكنده به مواضع نيروهاي مقاومت، اين بار معادله ميداني عوض شد و دهها موشك به سمت جولان اشغالي شليك شد كه رژيم صهيونيستي را غافلگير كرد. به گزارش روزنامه الاخبار لبنان، در اين عمليات كه بامداد پنجشنبه انجام شد دهها موشك، مواضع نظامي رژيم صهيونيستي در جولان اشغالي را هدف قرار داد. به فاصله كوتاهي پس از اين حمله رسانه‌هاي صهيونيستي از به صدا در آمدن آژير خطر در بلندي‌هاي جولان خبر دادند. رسانه‌هاي صهونيستي گزارش دادند سامانه گنبد آهنين چند راكت vh كه از سمت سوريه شليك شده بود رهگيري كرده است.” جوان در جایی دیگر ادامه داد و نوشت:” به گزارش پايگاه العهد، «جبهه جولان براي اولين بار از سال ۱۹۷۴ شعله ور شد، اين پيامي واضح براي ارتش اسرائيل است مبني بر اينكه مواجهه‌اي كه در آينده آغاز خواهد شد كاملاً با درگيري‌هاي پيشين متفاوت است و اينكه جبهه جولان براي رژيم صهيونيستي در آينده بسيار مهم خواهد بود و جبهه جنگي حتمي براي اين رژيم به حساب مي‌آيد.» رژيم صهيونيستي در ماه‌هاي اخير بارها با تجاوز به خاك سوريه، پايگاه‌هاي نيروهاي مقاومت را مورد هدف قرار داده است. ماه گذشته صهيونيست‌ها با حمله به پايگاه تي 4 سوريه، هفت ايراني را به شهادت رساندند.”
روزنامه خراسان در بررسی این موضوع نیز تلویحا به روسیه اشاره دارد و می نویسد:” این حمله در زمان دقیقی نیز صورت گرفت. همزمان با سفر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به روسیه و دیدار با متحد ایران و سوریه. با هر چرتکه‌ای که حساب کنیم، نباید روس‌ها از این حملات مطلع شده باشند. نتانیاهو با این خیال راحت به روسیه سفر کرد که واحدهای اطلاعاتی امان و موساد به او گفته بودند که مقاومت فعلا قصد پاسخ گویی ندارد. او در مسکو خبر حمله موشکی به مواضع ارتش عبری را شنید و این بدترین ضربه‌ای بود که نتانیاهو می‌توانست در مواجهه با دشمنان سیاسی بی‌شمار خود در داخل دریافت کند.شاید برای تسکین نتانیاهو بود که معاون رئیس جمهوری روسیه دیروزتاکید کرد مذاکراتی درباره ارسال سامانه‌های موشکی روسی اس۳۰۰ به سوریه در جریان نیست.”
روزنامه قانون هم موضع گیری روسیه را مورد اشاره قرار داده است و می نویسد:” اما آنچه شائباتي را براي اذهان عمومي ايجاد كرده است، ماجراي همزماني سفر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی به روسیه و گفت‌وگو با پوتين با درگيري‌هاي ايجاد شده است. نكته مهم‌تر اينكه روسیه که این روزها حضوری جدی در مناسبات سوریه دارد تا کنون در مقابل این اقدامات رژیم اشغالگر قدس سکوت کرده و هنوز موضعی رسمی از سوی مقامات روسیه در مقابل آنچه بمباران مواضع ایران در سوریه اعلام شده نداشته است. از طرف ديگر برخي رسانه‌ها نيز مدعي شدند كه روسيه به صهيونيست‌ها قول داده است تا از فروختن اس-۳۰۰ به دولت اسد خودداري كند! ولادیمیر کوژین، مشاور نظامی ولادیمیر پوتین، ريیس‌جمهور روسیه به خبرنگاران گفته است کشورش نه در حال تجهیز سوريه به موشک‌های اس-۳۰۰ است و نه در حال مذاکره برای تحویل بالقوه آن.” قانون در پایان نتیجه گیری، ادامه می دهد:” در رابطه با روحيات روس‌ها بارها سخن گفته شده و انتقادهاي فراواني نيز وارد است كه شايد در اين بازه‌زماني با توجه به مسائلي كه در منطقه در حال رخ دادن است صلاح نباشد پشت‌پرده اقدامات آنها بيان شود اما اميد داريم تا دلسوزان كشور متوجه مراودات خاص اين كشور با رقباي ايران باشند و بدانند كه در اين بازه زماني غير از مردم ايران و رضايت آنها هيچكس نمي‌تواند به كمك كشور بيايد.”
روزنامه کیهان به نفصیل در این رابطه سرمقاله خود را اختصاص به این موضوع داده است و می نویسد:” «ضربه قاطع» به حساس‌ترین موقعیت‌های نظامی رژیم صهیونیستی پس از چند هفته که فرماندهان این رژیم وقوع آن را قطعی و عنقریب تلقی می‌کردند و برای ممانعت از آن همه ظرفیت‌های سیاسی، اطلاعاتی و نظامی خود را وارد کار کرده بودند، وارد شد و به انتظارها خاتمه داد. در این میان، ضربه آنقدر سنگین بود که «نتانیاهو» گمان کرد این همان حمله نهایی است که رهبران مقاومت از آن سخن گفته‌اند، از این رو سراسیمه متوجه مسکو، لندن، برن، پاریس و واشنگتن شد تا به هر قیمتی شده، جنگ را متوقف نمایند. اظهارات «لیبرمن» که جنگ‌طلب‌ترین چهره اسرائیلی به حساب می‌آید به عنوان «وزیر جنگ» در یک کنفرانس امنیتی- لحظاتی پس از پایان عملیات روز پنجشنبه جبهه مقاومت- عمق هراس و اضطراب اسرائیل را برملا کرد: «امیدوارم این فصل به پایان رسیده باشد» و سخنگوی ارتش اسرائیل هم ساعتی پس از پایان عملیات سنگین جبهه مقاومت گفت: «ما برای تشدید اقدامات نظامی علیه ایران تلاش نمی‌کنیم».
روزنامه وطن امروز هم این مسئله را مورد بررسی قرار داده و می نویسد:” رژیم صهیونیستی طی روزهای گذشته سیاست تنش نظامی را از طریق حملات مکرر خود به مراکز حضور مستشاران ایرانی دنبال کرد. از آن زمان تاکنون سرکردگان رژیم صهیونیستی خود را وارد بازی خطرناکی با ایران کردند. اسرائیلی‌ها از آن هنگام منتظر پاسخ بودند و اطمینان داشتند این بار وارد ماجراجویی شدند که می‌تواند برای آنها نتایج معکوس داشته باشد.” وطن امروز در ادامه به ارزیابی شرایط جدید پرداخته و در رابطه با سیگنال و پیامدهای آن، می نویسد:” جبهه جولان برای نخستین‌بار از سال ۱۹۷۴ به آتش کشیده شد. این اتفاق پیامی آشکار برای ارتش رژیم صهیونیستی است، مبنی بر اینکه هر نوع درگیری از همان جایی آغاز خواهد شد که درگیری‌های بزرگ به پایان رسیده است. جبهه جولان برای رژیم صهیونیستی از حساسیت بالایی برخوردار است و حتما بخشی از جبهه جنگی آینده خواهد بود. نتانیاهو تصور می‌کرد در سایه حمایت‌های محکم دونالد ترامپ از موجودیت رژیم جعلی‌اش و تلاش او برای تعمیق به اصطلاح مشروعیت اسرائیل، روز چهاردهم و پانزدهم مه (24 و 25 اردیبهشت) را تنها به جشن و سرور توأم با غرور خواهد گذراند اما حملات موشکی وسیع سوریه به فلسطین اشغالی از یک‌سو توهمات نتانیاهو را به هم زد و از دیگر سو به او فهماند سناریوی حمله به یک کشور و پس از آن تلاش در کتمان مساله و طفره رفتن از بر عهده گرفتن مسؤولیت حمله مدت‌هاست نخ‌نما شده.”
استنتاج از مطالب منتشر شده در روزنامه ایران به روشنی نشان می دهد که ایران تلویحا اعلام کرده است که مسئولیت حملات موشکی و یا راکتی به بلندی های جولان را به عهده داشته است. این تحولات به تلافی چندین بار حملات اسرائیل به مواضع نظامی که ادعا شده است پایگاه های نیروهای ایرانی در سوریه بوده است، صورت گرفته است.
در گزارش های انتشار یافته اعلام شد دولت سوریه موفق شده است حملات اسرائیل به تلافی موشک پرانی در بلندی های جولان را با استفاده از سیستم دفاعی خویش، خنثی کند. مثلا روزنامه جوان وابسته به سپاه در گزارش خود از جمله آورده است:” به گزارش اسپوتنيك، وزارت دفاع روسيه اعلام كرد 28 فروند هواپيماي اف 15 و اف 16 در حمله به خاك سوريه شركت داشتند. طبق اطلاعات وزارت دفاع روسيه بين ۶۰ تا ۷۵ درصد از موشك‌هاي شليك شده توسط سامانه‌هاي دفاع هوايي سوريه رهگيري شدند.” اما همانطور که در مطالب بالا هم به آن اشاره شده است، انتقاد نسبت به مواضغ روسیه در بعضی از رسانه ها، برجسته شده است.
سوم اینکه، از مجموع گزارشات انتشار یافته باید به این نتیجه رسید وضعیت متشنج کنونی، وضعیت بحرانی منطقه خاورمیانه را خطرناک و پیچیده است. تحلیل های بسیاری بر این مهم تاکید دارد که مقامات رسمی در ایران و اسرائیل تمایلی به گسترش یک درگیری نظامی ندارند اما همین تحلیل ها بر این مهم هم اشاره دارد که اشتباه غلط در محاسبات طرفین، ممکن است این تشنجات را وارد فازی بکند که از کنترل طرفین خارج بشود. اسرائیل در چند ماه گذشته بارها به مواضع نظامی در سوریه حمله کرده و تا مقطع فعلی، واکنشی متقابل از طرف سوریه و ایران دریافت نکرده بود. حمله به بلندی های جولان، پایان این سیاست باید ارزیابی شود. چنانچه حملات اسرائیل به روال قبلی ادامه یابد، باید انتظار حملات تلافی جویانه را از طرف ایران داشت.